Anticonceptie

Anticonceptie is waarschijnlijk niet het eerste waar je aan denkt als je in verwachting bent. Maar de meeste vrouwen zullen na hun bevalling niet direct weer zwanger willen worden. Je lichaam heeft tijd nodig om te herstellen en je hebt al je aandacht nodig voor je baby.

En na je bevalling kun je al snel vruchtbaar zijn! Na zo’n vier tot zes weken kun je weer een eerste menstruatie verwachten. Ongeveer twee weken eerder heb je dan al een eisprong gehad. Je bent dus al vruchtbaar voordat je weet dat je cyclus weer op gang is gekomen.

Als je borstvoeding geeft is dat vaak een duidelijk signaal voor je lichaam om nog even niet vruchtbaar te zijn. Je kunt dan soms pas maanden later een eerste menstruatie krijgen. Ook dan heb je twee weken eerder een eisprong gehad.

Moraal van het verhaal: je weet nooit wanneer je cyclus weer opstart en je bent weer vruchtbaar zonder dat je het doorhebt. Als je niet meteen weer zwanger wilt worden, moet je dus een keuze maken over anticonceptie.

Het kiezen van anticonceptie die bij jou past

Ik bespreek het onderwerp anticonceptie met je tijdens je kraambed en komen er bij de nacontrole op terug. Deze drie vragen kunnen je alvast helpen om tot een keuze te komen:

• Geef je borstvoeding of wil je straks borstvoeding gaan geven?
• Heb je (later) opnieuw een kinderwens?
• Wil je terug naar je oude anticonceptiemethode of ben je toe aan iets nieuws?

De mogelijkheden

Hier volgt een korte opsomming van wat er zoal mogelijk is: op natuurlijke wijze, met middelen zonder hormonen, met middelen met hormonen of met een definitieve methode.

Natuurlijke wijze

LAM: Lactatie Amenorroe Methode

Dit is het uitblijven van je menstruatie door het geven van borstvoeding. Want de kans om opnieuw zwanger te worden tijdens de periode van borstvoeding is minder dan 2% als:

• Je dag en nacht borstvoeding geeft en je baby ongelimiteerd toegang tot de borst heeft.
• Je baby geen fopspeen krijgt.
• De langste periode tussen twee voedingen niet meer dan vier tot zes uur is (ook niet ’s nachts).
• Je baby altijd direct uit de borst drinkt en je zelden of nooit melk afkolft.

Is dit voor jou geen reëel scenario en wil je toch een natuurlijke methode van anticonceptie gebruiken? Lees dan verder over o.a. de kalendermethode en Natural Family Planning (NFP).

Middelen zonder hormonen

• Mannencondoom
• Vrouwencondoom
• Pessarium
• Portiokapje

Koperspiraal

Dit is een spiraal dat na inbrengen door je huisarts vijf jaar lang werkt. Het verhindert de innesteling van een bevruchte eicel in de baarmoeder. Soms kun je ruimer bloedverlies krijgen door deze spiraal. Hij is zeer geschikt voor vrouwen die een betrouwbare vorm van anticonceptie zoeken en geen hormonen kunnen of willen gebruiken.

Middelen met hormonen

De pil

Als je na je bevalling weer de pil gaat slikken, zijn de eerste zeven dagen nog NIET betrouwbaar. Er kan immers al een eisprong in de maak zijn. Je kunt wachten tot je menstruatie weer begint en op de eerste dag daarvan beginnen. Of je begint ‘blind’, op een moment dat je zelf kiest. Alle details wat voor jou het ideale moment is om met de pil te beginnen en hoe je je tot die tijd beschermt tegen zwangerschap, kun je nalezen in onderstaande brochures.
Geef je borstvoeding? Dan kun je als pil alleen Cerazette gebruiken. Andere pillen bevatten oestrogeen, een hormoon dat je productie vermindert en de samenstelling van je melk verandert. De huisarts kan Cerazette voorschrijven.

Mirenaspiraal

De mirena (een hormoonhoudend spiraaltje) wordt door je huisarts ingebracht ongeveer zes weken na de geboorte van je kindje en kan dan vijf jaar blijven zitten. Mocht je eerder zwanger willen worden, dan kan het spiraaltje door de huisarts verwijderd worden. Bel je huisarts van te voren zodat hij een mirena voor je kan bestellen. Je kunt de Mirena gebruiken tijdens borstvoeding.

Nuvaring

Dit is een smalle flexibele ring die je zelf inbrengt in je vagina en die je daar drie weken laat zitten. Daarna kun je de ring eenvoudig zelf verwijderen waarbij soms wel wat bloedverlies kan ontstaan. Een week hierna breng je weer een nieuwe ring in. Je kunt met de ring in gewoon gemeenschap hebben, je kunt ‘m ook kort verwijderen als je dat prettiger vindt. Het gebruik van de nuvaring wordt niet geadviseerd als je borstvoeding geeft omdat de ring ook oestrogeen bevat. Recent is ook duidelijk geworden dat de nuvaring meer kans geeft op trombose. Overleg dus zorgvuldig met je huisarts of dit voor jou een geschikte keuze zou zijn.

Implanon

Dit is een hormoonhoudend staafje dat door je huisarts wordt ingebracht in de binnenkant van je bovenarm (net onder de huid). Het is een kleine ingreep. Na drie jaar moet het weer vervangen worden. Je kunt het staafje ook eerder laten verwijderen, dan ben je weer normaal vruchtbaar. Er blijft na verwijderen een klein litteken in je huid achter. Je kunt de implanon gebruiken tijdens borstvoeding. Als je voor een implanon kiest, weet dan zeker dat je huisarts ervaring heeft met het inbrengen ervan!

Definitieve methoden

• Sterilisatie van de man
• Sterilisatie van de vrouw

De naam zegt het al, de bedoeling van deze vorm van anticonceptie is dat je nooit meer zwanger zult worden of een kind zult verwekken. Bedenk dat zo’n 10% van de mensen die hiervoor kiezen, later alsnog voor een hersteloperatie gaat. Je weet niet hoe het leven loopt, dus kies hiervoor als je echt zeker van je zaak bent.

Meer weten?

Op mijn praktijk zijn brochures aanwezig met uitvoerige informatie over anticonceptie. Of lees hier verder:

• Net bevallen, welke anticonceptie past bij je? (RutgersWPF en KNOV, 2017)
• Anticonceptie, voor en na de bevalling (van fabrikant MSD, 2018)

Zwanger geworden met medische hulp?

Ook als je zwanger was na een vruchtbaarheidsbehandeling zoals IUI, IVF en ICSI, zou je een volgende keer spontaan zwanger kunnen worden. Als je dat na je bevalling niet direct wilt, zul je dus na moeten denken over anticonceptie.

Vergoeding van kosten van anticonceptie

Anticonceptie voor vrouwen ouder dan 20 jaar wordt niet vergoed vanuit de basisverzekering. Sommige aanvullende verzekeringen vergoeden het wel. Informeer bij je eigen verzekeraar of de kosten vergoed worden en wat het betekent voor je eigen risico.

Tip: sommige zorgverzekeraars staan je toe om tussentijds je polis te wijzigen. Zo kun je alsnog een aanvullende verzekering afsluiten die meer vergoedt dan je basisverzekering. Dit wordt vaak een meegroeiservice genoemd. Informeer ernaar bij je zorgverzekeraar!